Stop de hufterigheid!
De dag na de inauguratie van de nieuwe Amerikaanse president Trump ontstonden er wereldwijd vrouwenmarsen. Zijn verontrustende uitspraken spoorden vrouwen, en mannen, aan om de straat op te gaan en te demonstreren vóór gelijkwaardigheid, respect en tégen seksisme en haat. De sfeer van de marsen was overal optimistisch met ludieke teksten op in elkaar geknutselde borden. In een tijd van mondiale verharding was dit een welkom alternatief. Zo kan het dus ook. Zelfs met een half miljoen mensen in een stadscentrum kan het nog steeds vriendelijk, vrolijk, met geduld en humor.
Een antwoord op polarisering
En hier hebben mensen laten zien dat er een antwoord is op de polarisatie die populisten ons voorschotelen. Het is een antwoord dat een hoopvol perspectief biedt: er is ruimte voor iedereen, ongeacht je afkomst, kleur of geslacht. Wat ons bindt zijn de waarden gelijkwaardigheid, respect en moed. Ook al zijn er verschillen, we zijn gelijkwaardig. Om die verschillen onder ogen te zien, is moed nodig. De moed en bereidheid om je eigen (voor)oordelen in een nieuw licht te willen zien en te luisteren naar het verhaal van de ander. De moed ook om te gaan staan voor wie je bent, ook al pas je niet in het stereotype plaatje.
En precies deze gereedschappen, humor, respect en moed, kunnen we inzetten in de dialoog met mensen in onze directe omgeving die zich bedienen van een neerbuigende stijl. We hoeven het niet met elkaar eens te zijn: op inhoud moeten we juist de dialoog aangaan. Het is de toon van afkeer, negativiteit, veroordeling en zelfs haat waarmee de inhoud verkondigd wordt, die ervoor zorgen dat de gemoederen verhit raken, waardoor er niet meer naar elkaar geluisterd kan worden. Het is juist deze agressie in toon die polarisering veroorzaakt. Naar mijn idee is het hoog nodig dat we een adequaat antwoord hebben op die veroordelende toon. En dat is: het te benoemen en te begrenzen.
Zo heb ik, toen een vrouw een fulminerende reactie plaatste op mijn Facebook pagina, haar bericht dat ze vrij is om er anders over te denken, maar dat ik weiger te spreken en te luisteren naar de taal van haat. Ik verzocht haar de volgende keer meer op haar woorden en toon te letten, zodat ik dan wél inhoudelijk kan reageren. Ik heb niet de illusie dat ik haar verander; ik heb haar in ieder geval een halt toegeroepen.
Met het oprukkend populisme in Europa, met de voelbare verharding in onze samenleving, met een Nederlandse minister president die zich in de landelijke dagbladen in ‘ferme’ taal uitdrukt, is het de hoogste tijd om paal en perk te stellen aan de toon van veroordeling, negativisme, angst en haat. Wanneer we dat begrenzen, met humor, respect en compassie voor de ander, dan pas helpen we een constructieve dialoog op gang. En ja, dat vergt moed.