Ervarend leren
Precies 40 jaar geleden begon Buro Wittenburg met het leveren van acteurs voor bedrijfssimulaties. Elk denkbaar gesprek dat in een organisatie gevoerd wordt, werd en wordt geoefend met een acteur. Sollicitaties, functionering-, POP-, verzuim-, feedback-, motivering- en slecht nieuws gesprekken behoren tot het repertoire van de rollenspel acteur. Het bleek een succes: na Buro Wittenburg rezen de acteursbureaus als paddenstoelen uit de grond. De acteur als leermiddel is inmiddels een gevestigd begrip en een respectabel beroep.
Wat maakt het oefenen met acteur zo effectief? Naar mijn idee is dat ‘het ervaren’. Acteurs zijn in staat om een rol zo levensecht neer te zetten dat de deelnemer daadwerkelijk in het gesprek en in de situatie getrokken wordt. Zij/hij gaat voelen: fysiek (knoop in de maag, hoge ademhaling, rode wangen etc.) en emotioneel (onmacht, boosheid, gelatenheid, plezier, verdriet etc.) Het is precies dit beleven dat de deelnemer op een diepere laag doet onthouden wat zij/hij geleerd heeft.
De Emotiemarkt
Maar ook buiten bedrijfstrainingen zie ik een toename van ‘het ervaren’. In de kunsten, het amusement, de reiswereld, bij grote levensgebeurtenissen (geboorte, verlies) is er een groeiende behoefte om te voelen, te beleven en dat met elkaar te delen.
Een mooi voorbeeld uit de kunst is ‘Swimming Pool‘ (2016) van Leandro Ehrlich (1973, Buenos Aires, Argentinië) in Museum Voorlinden. Als bezoeker kan je niet ìn het water, maar er onder door. Dat geeft een verrassend vervreemde gewaarwording en een lach op je gezicht. 
Als publiek willen we iets mee maken wat we nog niet eerder hebben mee gemaakt. Susanne Piët beschreef in 2003 al de toekomst van de beleveniseconomie in haar boek ‘De Emotiemarkt’. Nu zitten we daar midden in.
Erbij horen
In onze maatschappij van overvloed voorziet het ‘beleven’ in emotionele, mentale en spirituele behoeften (Piramide van Maslow). Meedoen, inspraak en invloed hebben, geconfronteerd worden met uitdagingen, participeren: we zien het overal in terug, zowel in de politiek, zorg, onderwijs als in organisaties. Soms wil men het mes aan twee kanten laten snijden en wordt onder het mom van participatie een bezuiniging doorgevoerd. Dat voelt vaak onheus. Toch is het ‘het zelf ervaren’ wat juist zin geeft aan ons bestaan. En wanneer we eenzelfde belevenis delen, ervaren we een enorme verbondenheid. Denk aan het collectief rouwen, de rijen dik langs de snelwegen, toen de overledenen van de MH17 terug naar Nederland kwamen.
Voelen dat je leeft
Het fysiek en emotioneel ervaren laat je voelen dat je leeft. Ik zie het als een tegengif voor alle vormen van verdoving: de verdoving die optreedt wanneer we te lang en te intensief op onze schermen turen; de verdoving van de bevestiging die je vindt in je eigen (virtuele) bubble; de verdoving van alsmaar actief presteren omdat we anders niet mee zouden tellen, etc. etc. We kennen het en we doen er allemaal in zekere mate aan mee. Het beleven, het ervaren is naar mijn idee een antwoord op de voortdenderende individualisering. Je groeit er van als persoon, het verbindt je met anderen en het geeft zin aan je leven.
In Close Encounters, de spelshow samenwerken in de ruimte, ervaar je dit aan den lijve!